Menemen Tarifi...

* 4 adet yumurta

* 2 çorba kaşığı margarin

* 2 büyük domates

* 2 adet sivribiber

* Karabiber

*Tuz

Yayvan bir tavada yağı eritin. Domateslerin kabuğunu soyup küçük küçük doğrayın. Ardıdan da biberlerin çekirdeklerini çıkarıp ince doğrayın. Erimekte olan yağın içine önce biberleri atıp yumuşatalım. Sonra domatesleri ekleyelim. Tahta bir kaşıkla domatesleri ezerek pişirelim. Domateslerimiz püre haline gelince yumurtaları kıralım. Tuz ve karabiberi de ilave edip sürekli karıştırarak suyunu çekmesini sağlayalım. Afiyet olsun.

Menemen Yemeğinin Ortaya Çıkışı

“Menemen Yemeği” bildiğiniz gibi domates ile yapılan bir yemektir. Domates, ilk kez yetiştirildiği ABD’de, 1893 yılında bir mahkeme tarafından sebzelerle birlikte saklanıp yenildiğinden “sebze” sınıfına ayrılmıştır, fakat gerçekte meyvedir. Domatesin ilginç bir tarihi vardır. Bolivya ve Peru da yabani sarı renkli bir domates türü bulunmuş ve sonra Meksika’da yetiştirilip, Kristof Kolomb’un Amerika’yı keşfinden sonra Avrupa’ya gemilerle gönderilmiştir. İtalyanlar, sarı renginden ötürü onu “altın elma” olarak adlandırdı, ama çok geçmeden kırmızı türleri ortaya çıktı. Domates, Amerika’da ilk defa Thomas Jefferson tarafından yetiştirildi. Ama pek çok insan zehirli olduğuna inanarak yemeyi reddetti, ta ki 1900’e kadar. Uzun zaman önce pek çok Avrupalı için aşk elmasıydı, çünkü insanları romantik yaptığına inanılıyordu.

Türkiye’de Domates’in tarihçesine bakacak olursak, resmi kayıtlarda 1900’lü yılların başında ilk kez Adana bölgesinde bu ürünün ekiminin yapıldığı yazmaktadır. İzmir’e geliş tarihi kesin bilinmemekle birlikte Ticaret ve Zahire Borsası kayıtlarından 1920’li yıllarda Domates’in İzmir ve çevresinde yetiştirilmeye başlandığını söylemek mümkündür. Menemen’de Domates’in tarihçesi de İzmir ile aynı yıllara rastlamaktadır. Nitekim, bu konudaki en kesin kayıt’ı bize İzmir’de yayınlanan “Hizmet” gazetesi vermektedir. 25 Mayıs 1927 tarihinde yayınlanan Hizmet gazetesi’nin 3. sayfasında “Menemen’de ilk mahsul” başlığı ile verilen haberde, Menemen’de üretilen bir miktar domates ile ilgili şu bilgiler yer almaktadır:

“Menemen Kazası, tıpkı Türkiye genelinde olduğu üzere tam bir tarım bölgesidir. Öyle ki, çiftçiler ilk mahsullerine çok önem vermişler ve bu değeri değişik şekillerde göstermişlerdi. Buna Menemen’den bir örnek, Ticaret ve Zahire Borsası’nın açılış yılı olan 1927 senesinden verilebilir. Menemen’de ilk mahsul Domates, Nizamizade Kadri Efendi tarafından yetiştirilmiştir. Kadri Efendi, Taşhan’a getirdiği bir okka domatesi (1.282 gr.) müzayedeye koyarak üçyüz kuruşa Bahçıvan Hafız Mustafa Efendi’ye ihale etmiştir.” (O dönemde Taşhan, bir nevi hal binası olarak kullanılmaktadır.)

Görülüyor ki, bu bilgiler ışığında Menemen yemeğinin bir osmanlı yemeği olması mümkün değildir. Çünkü domates, Cumhuriyet sonrası Menemen’de yetiştirilmeye başlanmıştır. Bu saptamaları yaptıktan sonra, ünlü yemeğimizin nasıl bu adı aldığı konusuna yavaş yavaş giriş yapalım.