Kut Anlayışı Nedir?

Bilim 19.05.2015, 00:41 19.05.2015, 00:41 Batuhan
Kut Anlayışı Nedir?

 Kut anlayışı Türk, Moğol ve Altay Şamanizm inançlarında “kutsal enerji”, “yaşam gücü” gibi anlamlara gelmektedir. Kut’un yanında Hut, Kud ve Gut da denilebilmektedir. Moğol dilinde ise “Kutag” ya da “Hutag” olarak geçmektedir.

Kut ismi, Kut ya da Kud kökeninden türetilmiştir. Bu kök, temizlik anlamına gelmektedir. Bazı kaynaklar tarafından, Kut kelimesinin Farsça olan “Hüda” kelimesinden ortaya çıktığı iddia edilse de, kelimenin kökeni “kutsallık” ve “kutluluk” dan gelen Kut’tur.

Aynı kökten gelen “kutan” kelimesi de, “dua” ve “yakarış” anlamlarına gelmektedir. Yine Evenk dilinde, “khutu” kelimesinin karşılığı, kutsallıktır. Şamanizm kavramlarından büyücü ve şaman kelimeleri, “kudagaçı” kelimesi ile karşılanmaktadır. Sümerce ve Tunguzca’da da, aynı kökten gelen kelimeler, kutsallık ile ilgili kavramları karşılamakta kullanılmaktadır. Kutsal enerji ve yaşam gücü anlamlarının yanı sıra, bereket, hayat verici, mübarek, ulvi, canlılık minvalinde benzer manalar da taşıyan Kut, yiğit savaşçıları ölümden döndürüp yaşama bağlayan inanç olarak da bilinmektedir. Kut anlayışındaki gücün, Tanrı’dan geldiğine inanılmaktadır.
Kut anlayışı kapsamında, eğer Tanrı bu kutsal gücü geri çekerse, hükümdarlar tahtları ile beraber tarih sahnesinden silinirler. Padişahın ve padişah soyunun kanının kutlu kabul edilmesinden dolayı, eğer hanedan üyelerinden birisi idam edilecek olursa, kanının akıtılmaması için boynuna kılıç vurulmaz; ancak yay kirişi kullanılarak boğulurlar. Yine inanışa göre, kişinin Kut’u, kişi daha doğmadan önce gökyüzünde yer alır ve şarap gibi akıcı, su gibi de duru olduğu kabul edilir.

Çağımızın değerlendirmelerindeki Kut’un anlamları, şu şekilde sıralanabilir;

* İlk anlamı, devlet idaresinde güç, yaratıcılık ve yetki niteliğinde sahip olunan üstün ve kutsal güçtür.
* Kut, psikolojik değerlendirmelerde “mutluluk” anlamına da gelmektedir.
* Bilinen benzer manası, “ilahi bir kaynaktan (güçten) gelen rahmet ve bereket”tir.
* Zihin, ruh ya da hayati güç olarak belirten kaynaklar da olmuştur.
* Şans, talih ya da uğur anlamlarına da gelmektedir.
Orta Asya’daki Türk ve Moğol yaşam inançlarında, Göktanrı kavramı kudret olarak çük güçlüdür. Hükümdar ve savaşçılar, Göktanrı’’nın kendilerini koruyarak zaferlere ulaştırdığına inanırlar. Yine aynı inanışta, beyler ve kağanlar da kutsanarak Kut sahibi olmuşlardır. Kut anlayışı kapsamında, doğuştan itibaren Kut sahibi olabilmek için, bir takım ritüellerin yerini bulması gerekmektedir. Tanrı’nın Kut’unu geri çekmemesi için, Tanrı’dan Kut dilenilir. Eğer Kut geri çekilirse, kağan ve gücü tamamen yok olur. Kut’un birkaç farklı türü bulunmaktadır;

- Bor Kut: Yer ruhu olarak bilinir. Bir nesneyi temsil eden ufalmış bir nesne halindedir. Maddeleşmiştir.
- İye Kut: Ana ruh olarak bilinir. Soyuttur. Ruhsal enerjiyi temsil etmektedir.
- Sal Kut: Hava ruhu olarak bilinir. Hareketlidir. Rüzgar gibi estiğine de inanılır.

Çeşitli kaynaklardan alınan bilgiler ışığında, Kut’un bedenden ayrılması ile ölüm olmaz, ancak Kut’u olan bireyin kutsallığı da ortadan kalkar. Böylece kişi sıradanlaşır. Bu inanışta, insanda güç ve uzun ömür oluşturan kavram, yine Kut’un kendisidir. Kut’u ortadan kaybolan kişi, ömrünü çok uzun şekilde sürdüremez. Kişinin ölümü de, “tin”in bedenden ayrılması gerçekleşir.

#bilim #Kut Anlayışı Nedir? #Çağımızın değerlendirmelerindeki Kut’un anlamları #Kut Türleri Nelerdir? #Orta Asya’daki Türk ve Moğol yaşam inançları #Göktanrı Nedir #Kutag nedir? #Hutag nedir? #Şamanizm #Türklerde Kut Anlayışı
Yorumlar (0)
5
kısa süreli hafif yoğunluklu yağmur
Günün Anketi Tümü
En Çok Sevdiğiniz Renk Hangisi?
Namaz Vakti 01 Mayıs 2025
İmsak 06:49
Güneş 08:21
Öğle 13:10
İkindi 15:29
Akşam 17:49
Yatsı 19:16
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 31 80
2. Fenerbahçe 31 75
3. Samsunspor 32 54
4. Beşiktaş 31 52
5. Eyüpspor 32 50
6. Başakşehir 31 48
7. Trabzonspor 31 45
8. Göztepe 31 43
9. Konyaspor 32 43
10. Kasımpaşa 31 42
11. Gaziantep FK 31 42
12. Kayserispor 31 40
13. Antalyaspor 31 40
14. Rizespor 31 37
15. Sivasspor 32 34
16. Alanyaspor 31 34
17. Bodrum FK 32 34
18. Hatayspor 31 19
19. A.Demirspor 31 -2
Takımlar O P
1. Kocaelispor 36 69
2. Karagümrük 36 63
3. Gençlerbirliği 36 62
4. Bandırmaspor 36 60
5. İstanbulspor 36 58
6. Erzurumspor 36 58
7. Iğdır FK 36 55
8. Boluspor 36 55
9. Amed Sportif 36 54
10. Ümraniye 36 53
11. Esenler Erokspor 36 52
12. Keçiörengücü 36 51
13. Ahlatçı Çorum FK 36 51
14. Sakaryaspor 36 48
15. Pendikspor 36 45
16. Manisa FK 36 44
17. Ankaragücü 36 42
18. Şanlıurfaspor 36 40
19. Adanaspor 36 30
20. Yeni Malatyaspor 36 -21
Takımlar O P
1. Liverpool 34 82
2. Arsenal 34 67
3. Newcastle 34 62
4. M.City 34 61
5. Chelsea 34 60
6. Nottingham Forest 33 60
7. Aston Villa 34 57
8. Fulham 34 51
9. Brighton 34 51
10. Bournemouth 34 50
11. Brentford 33 46
12. Crystal Palace 34 45
13. Wolves 34 41
14. M. United 34 39
15. Everton 34 38
16. Tottenham 34 37
17. West Ham United 34 36
18. Ipswich Town 34 21
19. Leicester City 34 18
20. Southampton 34 11
Takımlar O P
1. Barcelona 33 76
2. Real Madrid 33 72
3. Atletico Madrid 33 66
4. Athletic Bilbao 33 60
5. Villarreal 33 55
6. Real Betis 33 54
7. Celta Vigo 33 46
8. Osasuna 33 44
9. Mallorca 33 44
10. Real Sociedad 33 42
11. Rayo Vallecano 33 41
12. Getafe 33 39
13. Espanyol 33 39
14. Valencia 33 39
15. Sevilla 33 37
16. Girona 33 35
17. Deportivo Alaves 33 34
18. Las Palmas 33 32
19. Leganes 33 30
20. Real Valladolid 33 16