Coriolis Etkisi Nedir?

Dünya kendi etrafında yaklaşık olarak 1609 km/saat hız ile dönmektedir. Bu dönme hareketi dünya etrafındaki hava ve suyun hareketlerini de etkilemektedir. Bu etki fizikçiler tarafından Coriolis Etkisi olarak adlandırılır. “Coriolis” kelimesi 19. yüzyılda bu etkiyi bulan Fransız bilim adamı Gaspard Coriolis’’den gelmektedir.

Bilim 07.11.2015, 22:08 08.11.2015, 00:19
Coriolis Etkisi Nedir?

 Dünya kendi etrafında yaklaşık olarak 1609 km/saat hız ile dönmektedir. Bu dönme hareketi dünya etrafındaki hava ve suyun hareketlerini de etkilemektedir. Bu etki fizikçiler tarafından Coriolis Etkisi olarak adlandırılır. “Coriolis” kelimesi 19. yüzyılda bu etkiyi bulan Fransız bilim adamı Gaspard Coriolis’’den gelmektedir.


Yandaki animasyondan da anlaşılacağı üzere, dönen bir platformun karşı tarafına doğru ilerlemeye çalışan bir bilya doğrusal bir hareket izlemez ve eğri çizerek hareketini tamamlar. Bu olay Coriolis etkisi yüzünden olur. Bilya, gitmek istediği tarafa doğru dik açıyla itildiğini görür. Benzer şekilde, dönen yer kürenin yüzeyi üzerinde hareket eden hava, kuzey yarım kürede hareket yönünün sağına, güney yarım kürede soluna saptırır.

Yandaki resimde dünya doğuya doğru dönme hareketi yaparken, bu hareket hava ve su için kuzey yarımkürede saat yönü ile aynı yönde bir kıvrılmaya, güney yarım kürede ise saat yönünün tersi yönde bir kıvrılmaya yol açmaktadır. Bu etkiyi tropik rüzgar ve kasırgaların uydu fotoğraflarında kolaylıkla görebiliriz.

Hayatın içinden daha gerçekçi bir örnek vermek gerekirse, evimizde lavaboda su toplandığında bu suyun boşalırken soldan sağa doğru döndüğünü mutlaka küçüklüğümüzden beri gözlemlemişizdir. Soldan sağa doğru döner çünkü bizler kuzey yarımküredeyiz. Şayet güney yarımkürede aynı olayı gözlemleyecek olursak su sağdan sola dönecektir.

Coriolis etkisi pek çoğumuzun günlük yaşamda fark etmediği, gözlem etme gereği duymadığı bir etkidir. Ancak bu etki o kadar önemlidir ki, bazı sektörlerde hayati önem taşımaktadır. Uzaya fırlatılan bir füzenin veya bir mekiğin varış noktasına sağlıklı bir şekilde ulaşıp iniş yapabilmesi için Coriolis etkisinin de hesaplamalara dahil edilip yörüngelerinin ona göre tayin edilmesi gerekmektedir. Aksi takdirde milyonlarca dolarlık yatırımlar, bir sürü çaba ve araştırmalar uzay boşluğunda amacına ulaşamadan kaybolup gidecektir.

Profesyonel olarak keskin nişancı silahını kullanacak kişiler de yine Coriolis kuvvetinin fizikteki anlam ve önemini çok iyi bilirler ve hedeflerini tam olarak vurabilmek için silahları üzerinde bulunan bir ayar düğmesinden gerekli ayarlamaları yaparlar. Çünkü silahın namlusundan çıkan bir fişeğin hedefe ulaşması için kat ettiği yol kimi durumlarda 2-3km gibi muazzam değerlere çıkabilmektedir.Hal böyle olunca bu fişek namludan çıktıktan sonra doğrusal bir hareket izleyerek hedefe ulaşamayacak, Coriolis kuvvetinin etkisinde kalarak sağa / sola eğrisel hareket yaparak varış noktasına ulaşacaktır. Eğer gerekli ince hesaplamalar yapılmayıp fizik kuralları dikkate alınmazsa sonuç başarısız olacaktır.

Matematik ve fizik kurallarını mantıklı bir şekilde kavrayıp günlük yaşantımızda kullanabileceğimiz, bu kuralları avantaja çevirebileceğimiz ve farkındalığımızın en üst seviyede olacağı bir hayat diliyorum…

#dünya #bilim #Coriolis Etkisi Nedir? #Ekvator #Coriolis #Coriolis Etkisi #tropik rüzgar #Gaspard Coriolis
Yorumlar (0)
5
kısa süreli hafif yoğunluklu yağmur
Günün Anketi Tümü
En Çok Sevdiğiniz Renk Hangisi?
Namaz Vakti 04 Mayıs 2025
İmsak 06:49
Güneş 08:21
Öğle 13:10
İkindi 15:29
Akşam 17:49
Yatsı 19:16
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 32 83
2. Fenerbahçe 31 75
3. Samsunspor 33 57
4. Beşiktaş 31 52
5. Başakşehir 32 51
6. Eyüpspor 33 50
7. Trabzonspor 31 45
8. Göztepe 31 43
9. Antalyaspor 32 43
10. Konyaspor 33 43
11. Kasımpaşa 31 42
12. Gaziantep FK 32 42
13. Kayserispor 32 41
14. Rizespor 32 40
15. Alanyaspor 32 35
16. Sivasspor 33 34
17. Bodrum FK 32 34
18. Hatayspor 32 19
19. A.Demirspor 31 -2
Takımlar O P
1. Kocaelispor 37 69
2. Gençlerbirliği 37 65
3. Karagümrük 37 63
4. İstanbulspor 37 61
5. Erzurumspor 37 61
6. Bandırmaspor 37 61
7. Iğdır FK 37 58
8. Boluspor 37 58
9. Amed Sportif 37 57
10. Ahlatçı Çorum FK 37 54
11. Ümraniye 37 53
12. Esenler Erokspor 37 52
13. Keçiörengücü 37 51
14. Pendikspor 37 48
15. Sakaryaspor 37 48
16. Ankaragücü 37 45
17. Manisa FK 37 45
18. Şanlıurfaspor 37 40
19. Adanaspor 37 30
20. Yeni Malatyaspor 37 -21
Takımlar O P
1. Liverpool 35 82
2. Arsenal 35 67
3. M.City 35 64
4. Newcastle 35 63
5. Chelsea 35 63
6. Nottingham Forest 34 60
7. Aston Villa 35 60
8. Bournemouth 35 53
9. Brentford 35 52
10. Brighton 35 52
11. Fulham 35 51
12. Crystal Palace 34 45
13. Wolves 35 41
14. Everton 35 39
15. M. United 35 39
16. Tottenham 35 38
17. West Ham United 35 37
18. Ipswich Town 35 22
19. Leicester City 35 21
20. Southampton 35 11
Takımlar O P
1. Barcelona 34 79
2. Real Madrid 34 75
3. Atletico Madrid 34 67
4. Athletic Bilbao 33 60
5. Villarreal 34 58
6. Real Betis 33 54
7. Celta Vigo 34 46
8. Rayo Vallecano 34 44
9. Mallorca 33 44
10. Osasuna 34 44
11. Real Sociedad 33 42
12. Valencia 34 42
13. Sevilla 34 40
14. Getafe 34 39
15. Espanyol 33 39
16. Alaves 34 35
17. Girona 33 35
18. Las Palmas 34 32
19. Leganes 34 30
20. Real Valladolid 34 16