Biliyor Muydunuz?
Kedi bıyığı otu “Orthosiphon aristatus” ve “Cleome gynandra” olmak üzere iki farklı bitki için kullanılan bir isimdir. Kendi botanik isimlerinden de anlaşılacağı gibi aslında, bu bitkilerin her biri farklı bir cins ve aileye aittir.
Kedi bıyığı otunun botanik ismi “Orthosiphon aristatus” dur ve bu bitki “Lamiaceae” familyasına aittir. Orthosiphon kelimesi Yunanca düz anlamına gelen “orthos” kelimesinden ve boru anlamına gelen “sifon” kelimelerinden türetilmiştir. Güneydoğu Asya’ nın çeşitli bölgeleri ve Avustralya’da tropik bölgelerde yetişen bu bitkinin tıpkı bir kedinin bıyıklarına benzer eklentileri vardır. Ancak bu bitkide kendine özgü görünüşünün dışında çok daha fazlası var. Bu bitkinin kuru ya da taze yaprakları diüretik (idrar söktürücü) özellikleri ile bilinen bir bitki çayının hazırlanmasında kullanılmaktadır. Bu bitki yüzyıllardır Güneydoğu Asya halkı tarafından kullanılmaktadır.
Kedi Bıyığı Otunda Bulunan Fitobesinler:
“Balbas Pusa” ve “Java çayı” olarak da bilinen bu bitki yüzyıllardır halk arasında bir idrar söktürücü olarak kullanılmıştır. Çoğunlukla bitki çayı formunda kullanılmaktadır. Kedi bıyığı otu çayı yapmak için bitkinin taze yapraklarını doğramanız gerekmektedir. Dört kap suya bir kap taze doğranmış yaprakları ekleyin ve 10-15 dakika kaynatın. Demleyin ve daha sonra, yaprakları ayırmak için bir süzgeç kullanın. Aşırıya kaçmadan günde bir iki bardak kedi bıyığı otu çayı içebilirsiniz.
Laboratuvar çalışmaları kedi bıyığı otunun, farmakolojinin ilgi alanı olabilecek bir çok bitkisel besin içerdiğini ortaya koymuştur. Örneğin, flavonoidler içerir. Flavonoidler bir çok tedavi edici özellikleri ile ilişkili olan bitki pigmentleri sınıfına aittir. Bunların serbest radikallerin etkilerini nötralize etmeye yardımcı olduğuna inanılmaktadır. Bu bitkinin çok sayıda sağlık faydaları aşağıdaki fitobesinlerin varlığı ile ispat edilebilir;
-Flavonoidler (Eupatorin ve sinensetin)
-Taninler
-Saponinler
-Fenoller
-Terpenoidler
-Orthosiphonin (glikosid)
Bu bitki ayrıca steroid öncüleri olan “triterpine”leri içerir. Bunlar aşağıdakileri içerir;
-Ursolik asit
-Oleanolik asit
-Kafeik asit
-Rosmarinik asit
-Betulinik asit
Kedi Bıyığı Otunun Faydaları Nelerdir?
Bu bitki idrar söktürücü etkilerinden dolayı böbrek ve mesane problemlerini tedavi etmek için kullanılmıştır. Halk tarafından gut ve romatizma semptomlarının ortadan kaldırılması için bu bitki kullanılmaktadır. Bunun nedeni kedi bıyığı otunun antihipertensif ve anti-inflamatuar özelliklere sahip olduğuna inanılmasıdır. Aynı zamanda, önemli bir antimikrobiyal aktivite sergilemektedir. Bu bitkinin idrar akışını uyarmak ve artırmak için kullanılan, bazı detoksifikasyon içecekleri veya ürünlerinde kullanılmasına şaşırmamak gerek. Kurutulmuş yaprak çay poşetleri, özütler, tabletler ve kapsüller şeklinde bulunabilmektedir.
Detoks Etkileri:
Bir çok kilo verdirici program detoksifiye edici maddeler olarak, bitkisel içeceklerin kullanılmasını önermektedir. Bir detoks diyeti uygulandığı zaman, glikojen ve su kaybını tetiklenir ve sudan kilo verilir. Ancak bu yağ kaybına eşit değildir. Kedi bıyığı otu da idrar söktürücü olduğu için idrar akışını arttırarak sudan kilo verilmesine yardımcı olur.
İdrar Söktürücü Özellikleri:
Diüretik terimi idrar akışını arttıran madde anlamına gelir. Bu bitkide bulunan sinensetin ve tetrametoksi-flavon maddelerinin, damar duvarlarının kaslarını rahatlatarak idrar akışını arttırdığına inanılmaktadır. Bu bitkinin idrar söktürücü etkisi aynı zamanda “Methylripariochromene A” maddesine de atfedilebilir. Hiperürisemik sıçanlar üzerinde yapılan bir çalışmada, kedi bıyığı otu kullanımının azalmış serum ürat seviyeleri ile bağlantılı olduğu gösterilmiştir. Sonuçlar, sıçanlarda bu bitkinin idrar söktürücü etkisini göstermiştir.
Hipertansiyonu Önleyici Etkileri:
Kedi bıyığı otunun kan basıncını düşürücü etkisi olduğuna inanılmaktadır. Bu etkinin, bitkinin yapraklarında bulunan “Methylripariochromene A” maddesinden kaynaklandığı düşünülmektedir. Çalışmalar bu maddenin damar genişletici bir etkiye sahip olduğunu göstermektedir. Aynı zamanda kalp debisini azaltır ve idrar akışını arttırır. Bu özelliklerin yüksek tansiyon tedavisinde faydalı olduğuna inanılmaktadır. Potasyum, sodyumun etkilerini azaltmada yardımcı olur. Bu nedenle kedi bıyığı otunda bulunan yüksek potasyum içeriği de hipertansiyon tedavisinde faydalıdır.
Enflamasyonu Önleyici Etkileri:
Bu bitkinin aynı zamanda antimikrobiyal ve anti-inflamatuar özelliklere sahip olduğuna inanılmaktadır. Geleneksel tıpta şişme ve ağrıları rahatlatma amacıyla kullanılmıştır. Bu bitkinin yaprakları diş çürüklerinin neden olduğu acıdan kurtulmak için bir lapa olarak da kullanılmaktadır. Ayrıca dövülerek lapa haline getirilir ve şişmeyi rahatlatmak için kullanılabilir. Antimikrobiyal özellikleri nedeniyle, idrar yollarındaki iltihabın belirtileri ortadan kaldırmaya yardımcı olur. İdrar söktürücü olması böbrek taşları ve safra taşlarının temizlenmesinde de yarar sağlamaktadır.
Yukarıda belirtilen avantajlarının yanı sıra, Güneydoğu Asya halkının kan şekeri seviyeleri ve kolesterolü düşürmek için de bu bitkiyi kullandıkları bilinmektedir. Henüz bildirilen bir yan etkisi olmasa da, aşırıya kaçmadan tüketmeniz önerilmektedir. Ayrıca kullanmaya başlamadan önce bir sağlık uzmanına danışmanız daha faydalı olacaktır özellikle de bitki ile etkileşebilecek başka ilaçlar kullanıyorsanız. Sağlıkla kalın!